Podatek VAT przy budowie budynków biurowych i usługowych

Jednym z podstawowych obowiązków każdego przedsiębiorcy, prowadzącego działalność gospodarczą w Polsce, jest odpowiednie rozliczenie podatków, w tym powszechnego podatku od towarów i usług, zwanego powszechnie podatkiem VAT. Również przedsiębiorstwa budowlane zobowiązane są do naliczania podatku w określonej wysokości, na wszystkie realizowane usługi, związane ze wznoszeniem budynków, a także prowadzeniem prac remontowych.

Czym dokładnie jest podatek VAT i ile wynosi w przypadku branży budowlanej? Sprawdź, jakie stawki VAT obowiązują w przypadku budowy budynków biurowych i usługowych.

Co to jest podatek VAT?

Podatek VAT (z ang. Value Added Tax) to rodzaj daniny publicznej, stanowiącej podatek bezpośredni od towarów i usług. Konieczność opłacania podatku VAT dotyczy zarówno sprzedawców, jak i nabywców i ma charakter wielofazowy – podatek pobierany jest w każdej fazie produkcji, podczas której powstaje wartość dodana.

Podatek VAT w standardowej wysokości wynosi 23% wartości netto. Jednak w niektórych przypadkach możliwe jest zastosowanie preferencyjnej stawki podatku VAT, w wysokości 8 lub 5%. Rodzaj zastosowanej stawki podatku VAT jest ściśle regulowany odrębnymi przepisami prawa, a jego stosowanie jest obligatoryjne.

Ile wynosi podatek VAT od usług budowlanych?

Zgodnie z zapisami Ustawy o podatku od towarów i usług usługi budowlane objęte są podstawową stawką VAT w wysokości 23%. Jednak w niektórych przypadkach możliwe jest zastosowanie preferencyjnej stawki, na poziomie 8%.

Możliwość skorzystania z preferencyjnych stawek VAT obarczona jest jednak szeregiem wymagań, jakie spełniać powinny roboty budowlane. Kluczowym kryterium, umożliwiającym zastosowanie obniżonej stawki VAT jest zaliczenie usługi budowlanej do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym. W praktyce oznacza to, że preferencyjną stawką VAT objęte są wyłącznie obiekty o charakterze mieszkaniowym, z wyłączeniem lokali użytkowych, a także lokale mieszkalne w budynkach niemieszkalnych. Co ważne, budynki te muszą spełniać przesłanki, określone w dziale 11. Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych, a także nie przekraczać ściśle określonej powierzchni, wynoszącej 300 m2 dla domów jednorodzinnych oraz 150 m2 w przypadku mieszkań.

Preferencyjna stawka podatku VAT dla usług budowlanych obowiązuje wyłącznie w przypadku ściśle określonych robót budowlanych i obejmuje swym zakresem takie prace, jak:

• roboty ciężkie, w tym kopanie i wylewanie fundamentów,
• prace budowlane związane ze stawianiem ścian i stropów oraz wykonaniem ocieplenia dachu,
• prace montażowe,
• prace remontowe i modernizacyjne,
• prace instalacyjne.

Co ważne, zastosowanie obniżonej, preferencyjnej stawki VAT obejmuje swym zakresem zarówno wykonanie ww. robót budowlanych oraz zakup niezbędnych do ich wykonania materiałów budowlanych.

Budynki biurowe i usługowe

Inaczej stawki VAT kształtują się w przypadku budynków biurowych i usługowych. To specyficzna kategoria budynków, zaliczanych do zbioru obiektów użyteczności publicznej. W zależności od typu budynku, ten zapewniać powinien przestrzeń umożliwiającą wykonywanie pracy intelektualnej (w przypadku budynków biurowych) lub bezpiecznego przyjmowania klientów, lub interesantów, w celu świadczenia określonych usług (w przypadku budynków usługowych).

Aby budynek biurowy lub usługowy (a także usługowo biurowy) mógł zostać dopuszczony do użytkowania, musi spełnić szereg ściśle określonych norm, zgodnych z obowiązującymi przepisami BHP, zapewniającymi bezpieczeństwo i higieniczne warunki zarówno dla pracowników, jak i pozostałych użytkowników obiektu.

Obiekt biurowy i usługowy powinien odpowiadać określonym standardom, wskazującym minimalną kubaturę i powierzchnię użytkową, dostosowaną do liczby pracowników i pozostałych użytkowników obiektu, a także dysponować sprawnie działającym systemem wentylacji i klimatyzacji.

W przypadku budynków biurowych istotny nacisk kładzie się na dostarczenie odpowiedniej ilości światła dziennego, zapewniającej optymalne warunki pracy. Z kolei w przypadku budynków usługowych istotną rolę odgrywa odpowiednio dostosowany system bezpieczeństwa przeciwpożarowego, zapewniający odpowiednią ilość, dobrze oznakowanych wyjść ewakuacyjnych, umożliwiających sprawną ewakuację również dużej liczby osób.

Ile wynosi VAT na budowę budynków biurowych i usługowych?

Z uwagi na brak spełnienia ściśle określonych kryteriów, uprawniających do zastosowania obniżonej, preferencyjnej stawki VAT dla budowy budynków biurowych i usługowych, realizacja tego typu przedsięwzięć obłożona jest stawką VAT na standardowym poziomie, tj. w wysokości 23%.

To znaczy, że zarówno realizacja wszystkich robót budowlanych, jak i zakup materiałów niezbędnych do realizacji tych prac, obłożony jest dodatkową daniną publiczną w wysokości 23%.

Co ważne, standardowa stawka VAT na usługi budowlane, dotyczące budowy budynków biurowych i usługowych, dotyczy wszystkich prac budowlanych, w tym tych związanych z remontem obiektów.

A co w przypadku budynków mieszkalnych z częścią usługową?

Obecnie coraz powszechniej stosowaną praktyką, jest budowa budynków mieszkalnictwa zbiorowego, z wydzieloną przestrzenią usługową, która zwykle zajmuje część parterową budynku. Jak wygląda kwestia podatku VAT w takich przypadkach?

Zgodnie z przepisami Ustawy o Podatku od towarów i usług, zastosowanie obniżonej stawki VAT, na poziomie 8% ma zastosowanie wyłącznie w przypadku obiektów objętych społecznym programem mieszkaniowym. Tym samym, stawka VAT nie może być rozszerzona o część usługową obiektu budowlanego.

W tego typu przypadkach konieczne jest zastosowanie mechanizmu proporcji. Dla części mieszkalnej budynku, spełniającego przesłanki, wskazane w Ustawie, zastosowanie ma preferencyjna stawka podatku VAT, z kolei dla części usługowej i/lub biurowej konieczne jest zastosowanie standardowej wysokości stawki VAT na poziomie 23%.

Co szczególnie ważne, obniżona stawka VAT, w wysokości 8%, obejmująca budowę obiektów mieszkalnych, nie ma zastosowania, w przypadku ostatnio powszechnie spotykanych mikroapartamentów.

Obiekty te, nie spełniają obowiązujących norm, dla mieszkań. Tym samym, mimo stosowanego nazewnictwa marketingowego lokale te w istocie stanowią lokale usługowe, co wiąże się z koniecznością zastosowania standardowej stawki VAT.

Czy da się obniżyć wysokość stawki VAT na budowę budynków biurowych i usługowych?

Wysokość obowiązującej stawki VAT jest ściśle uregulowana przepisami prawa. To znaczy, że przedsiębiorca nie może sam ustalać stawki podatku. W przypadku wątpliwości, dotyczących obowiązującej stawki, warto zwrócić się z wnioskiem o indywidualną interpretację do właściwego urzędu. Jest to szczególnie ważne, ponieważ zastosowanie nieodpowiedniej stawki może się wiązać z ryzykiem naliczenia wysokich kar administracyjnych.