Instalacja elektryczna w domu jednorodzinnym

Prawidłowo rozplanowana i wykonana instalacja elektryczna w domu jednorodzinnym zapewnia komfort i bezpieczeństwo domowników podczas codziennego używania sprzętów zasilanych energią elektryczną. Już na etapie tworzenia projektu domu zakłada się domyślny układ funkcjonalny każdego wnętrza, w taki sposób, aby możliwe było prawidłowe rozplanowanie poszczególnych elementów. Co warto wiedzieć na temat domowej instalacji elektrycznej?

Z jakich elementów składa się domowa instalacja elektryczna?

Sercem każdej instalacji elektrycznej jest rozdzielnica, nazywana także tablicą rozdzielczą. To ona odpowiada za prawidłową pracę układu instalacyjnego i zajmuje się dystrybucją energii elektrycznej do poszczególnych obwodów. Bardzo istotnym elementem jest także licznik, który najczęściej znajduje się w bliskim sąsiedztwie rozdzielnicy. Na bieżąco mierzy on zużycie energii elektrycznej, a na podstawie odczytów licznika rozliczamy się z zakładem energetycznym.

Instalacja elektryczna w domu jednorodzinnym jest podzielona na osobne obwody – każdy z nich można wyłączyć z poziomu rozdzielnicy. W skład takiego obwodu wchodzą gniazda wtyczkowe oraz punkty świetlne. Energię do gniazdek i punktów dostarcza okablowanie ukryte pod tynkiem. Przewody łączą się ze sobą w tzw. puszkach, do których powinniśmy pozostawić łatwy dostęp – to właśnie tu najczęściej dochodzi do zerwania połączeń, a co za tym idzie, szybki dostęp pozwoli elektrykowi sprawnie usunąć usterkę, bez niepotrzebnego kucia w ścianie. Punkty świetlne są natomiast połączone z włącznikami, które pozwalają włączać i wyłączać światło. Instalację mogą wspomagać dodatkowe akcesoria, takie jak: rozłączniki, lampki sygnalizacyjne, przekaźniki czy zegary sterujące.

Prawidłowe rozplanowanie i wykonanie instalacji elektrycznej w domu jednorodzinnym jest niezwykle ważne. Już na etapie projektowania domu należy przewidzieć, gdzie będą ustawione określone sprzęty elektryczne i gdzie znajdzie się oświetlenie. Prawidłowy montaż ma ogromne znaczenie w kontekście bezpieczeństwa i komfortu domowników.

Instalacja elektryczna na etapie projektowania domu

Projekt domu zawiera układ funkcjonalny poszczególnych pomieszczeń. Architekt określa funkcję każdego pomieszczenia i ustala domyślne rozstawienie mebli i elementów wyposażenia. Na tej podstawie można zaprojektować instalację elektryczną. Projektant wie bowiem, gdzie powinny znaleźć się gniazdka, punkty świetlne oraz włączniki. Od umiejętnego rozplanowania wszystkich elementów zależeć będzie nie tylko bezpieczeństwo domowników i funkcjonalność wnętrz, ale również koszty – odpowiednio przemyślaną instalację będzie można wykonać dużo taniej w porównaniu z instalacją „improwizowaną”, z którą można spotkać się przy budowie domu w systemie gospodarczym.

Na etapie projektowania domu architekt musi również określić zapotrzebowanie energetyczne budynku. Od tego zależeć będzie podział poszczególnych elementów na obwody, a także wybór instalacji jedno- lub trójfazowej. Jeśli budynek będzie posiadał ogrzewanie zasilane energią elektryczną, należy to uwzględnić w projekcie – taki system zużywa bowiem duże ilości energii, na co powinna być przygotowana instalacja. Już na etapie projektowania warto także zastanowić się nad tym, czy dom będzie korzystał z systemów OZE, np. instalacji fotowoltaicznej. Znaczenie może mieć również to, czy dom będzie wyposażony w garaż, w którym będziemy chcieli ładować auto elektryczne.

Przy projektowaniu instalacji elektrycznej w domu jednorodzinnym należy uwzględnić również przebieg instalacji wodno-kanalizacyjnej oraz gazowej. Poszczególne elementy tych instalacji muszą być od siebie odpowiednio oddalone, aby wykluczyć ryzyko awarii.

Instalacja jednofazowa czy trójfazowa?

To zależy od mocy urządzeń wchodzących w skład poszczególnych obwodów. Przyjmuje się, że maksymalne obciążenie obwodu jednofazowego nie powinno przekraczać 2 kW, natomiast w przypadku obwodu trójfazowego to obciążenie jest trzykrotnie wyższe i wynosi 6 kW. A zatem, jeśli projekt domu zakłada ogrzewanie elektryczne, wentylację mechaniczną, klimatyzację lub inne urządzenia, które posiadają większe zapotrzebowanie energetyczne, wówczas warto zdecydować się na instalację trójfazową. Jest ona coraz częściej wybierana w domach jednorodzinnych, biorąc pod uwagę to, że daje po prostu dużo większe możliwości.

Jest to także dobra inwestycja w przyszłość. Obecnie wielu właścicieli domów jednorodzinnych pragnie wymienić system grzewczy na pompę ciepła. W domach z jednofazową instalacją elektryczną często zachodzi konieczność wymiany tej instalacji na trójfazową, co oczywiście wiąże się ze sporym kosztem.

Jak prowadzone jest okablowanie w domowej instalacji elektrycznej?

Bardzo istotną kwestią jest umiejętne poprowadzenie okablowania wchodzącego w skład instalacji elektrycznej. We współczesnych domach stosuje się bezpieczniejsze przewody aluminiowe. Można je poprowadzić w płytkich bruzdach wyciętych w tynku. Przewody mocuje się do ściany specjalnymi uchwytami z tworzywa sztucznego lub niewielkimi kołkami rozporowymi (w przypadku szerszych przewodów). Inną techniką jest układanie przewodów w peszlach, czyli elastycznych rurkach z tworzywa sztucznego. W tej technice stosuje się głębsze bruzdy ścienne. Takie układanie okablowania jest bardziej czasochłonne i kosztowne, ale zapewnia większe bezpieczeństwo instalacji.

Przewody elektryczne prowadzi się pionowo lub poziomo, a ich załamania powinny mieć kąt prosty. Poważnym błędem jest prowadzenie kabli po skosie. Zwykle okablowanie jest prowadzone wzdłuż krawędzi okien i drzwi, w odpowiedniej odległości. W ten sposób w centralnej części pozostawia się dużą powierzchnię ściany pozbawioną przewodów, co jest bardzo istotne w kontekście przyszłej aranżacji (i związanego z tym wiercenia w ścianach). Przewody łączą się ze sobą w puszkach wpuszczonych w ścianę. Przyjmuje się, że na jeden obwód przypadać może maksymalnie do 10 gniazdek oraz do 20 punktów świetlnych. Nadmierne obciążenie obwodu grozi bowiem zwarciem lub przeciążeniem skutkującym „wyrzuceniem korków”, czyli po prostu wyłączeniem obwodu.

Montaż instalacji elektrycznej w domu jednorodzinnym

Po uzyskaniu stanu surowego zamkniętego przychodzi czas na wykonanie instalacji wewnętrznych, w tym instalacji elektrycznej. W tym celu w ścianie wykuwa się bruzdy, w których poprowadzone zostaną przewody oraz wywierca otwory, w których umieszczone zostaną puszki. Doświadczeni fachowcy na tym etapie często korzystają ze wskaźników laserowych, aczkolwiek przebieg przewodów można zaznaczyć także sprejem. Po wykonaniu bruzd i otworów można przejść do montażu kabli, łączenia gniazd oraz do osadzania puszek i łączenia w nich przewodów.

Po prawidłowym usytuowaniu poszczególnych elementów obwodów można przejść do tynkowania. Gdy wszystkie obwody są gotowe, można już wybrać i zamocować rozdzielnicę, do której podpięte zostaną poszczególne obwody. Z kolei już na etapie wykańczania domu miejsce ma ostatni etap wykonania instalacji elektrycznej, czyli montaż osprzętu elektronicznego. Chodzi oczywiście o montaż gniazdek, oświetlenia oraz wyłączników. Po zawarciu umowy z zakładem energetycznym, w ustalonym terminie przez instalację zacznie płynąć prąd zasilający sprzęt w naszym domu.